Ədv-nin hesablanması və əvəzləşdirilməsi mexanimzi 1C-də

ƏDV nədir və necə hesablanır?

(ƏDV) Əlavə dəyər vergisi əlavə yaranan dəyərə görə hesablanan istehlak vergisi növüdür. Əlavə dəyər dedikdə ticarətdə malların alışı ilə satışı, istehsalatda malların maya dəyəri ilə satış dəyəri arasındakı fərq nəzərdə tutulur. Vergi Məcəlləsinə əsasən, ƏDV vergi tutulan dövriyyədən hesablanan verginin məbləği ilə Vergi Məcəlləsinin müddəalarına uyğun olaraq verilən elektron qaimə-fakturalara və ya idxalda ƏDV-nin ödənildiyini göstərən sənədlərə müvafiq surətdə əvəzləşdirilməli olan verginin məbləği arasındakı fərqdir.

Vergi qanunvericiliyinə görə, satış zamanı ƏDV-ni sadəcə ƏDV ödəyicisi kimi qeydiyyatdan keçmiş hüquqi və ya fiziki şəxslər ödəyirlər. Qeydiyyatdan keçməyən ödəyicilər isə sadəcə alış zamanı ƏDV ödəyirlər və alış zamanı ödədikləri ƏDV məbləğini əvəzləşdirmə hüquqları olmasa da, həmin məbləği mal və xidmətin dəyərinə əlavə edə bilirlər. Buna nümunə olaraq Azərbaycandakı sadələşdirilmiş vergi və mənfəət (gəlir) vergisi ödəyicilərinin ödədikləri ƏDV-ni göstərmək olar.

ƏDV-nin hesablanması

“A” müəssisəsi satmaq üçün topdansatış məntəqəsindən 50 manat mal alaraq, həmin malı istehlakçıya 90 manata satır. ƏDV dərəcəsi 18 faiz olub. Burada dövlətə ödənilməli ƏDV məbləğini aşağıdakı kimi hesablayırıq:

90-50=40 manat
40 x 18% = 7,20 manat.

Əlavə yaranan dəyər 40 manat olduğundan, vergi məbləği 7,20 manatdır.

Əslində isə satıcı alış zamanı 9,0 (50*18%) manat ƏDV ödəyib:

50 x 18% = 9 manat.

Eyni malı istehlakçıya satarkən 16,20 manat alıb:

90 x 18% = 16,20 manat.

Nəticədə, dövlətə ödənilməli ƏDV məbləği yenə də 7,20 manat təşkil edir:

16,2-9 = 7,20 manat.

ƏDV əvəzləşdirilməsi nədir?

Bir hissəsi vergi ödəyicisinin sahibkarlıq fəaliyyəti, digər hissəsi isə başqa məqsədlər, o cümlədən ƏDV tutulmayan əməliyyatlar üçün nəzərdə tutulan vergiyə cəlb edilən əməliyyatlara görə nağdsız qaydada ƏDV-nin depozit hesabı vasitəsilə ödənilmiş (mal, iş və xidmət təqdim edənin bank hesabına birbaşa nağd qaydada ödənişlər istisna olunmaqla) və malların idxalı üçün vergi ödəyicisinə verilmiş elektron qaiməfakturaları üzrə onun tərəfindən ödənilmiş ƏDV-nin məbləği sahibkarlıq fəaliyyəti üçün istifadə edilən malların (işlərin, xidmətlərin) xüsusi çəkisinə görə müəyyənləşdirilmiş ƏDV-nin məbləği qədər əvəzləşdirilir.

Ədv-nin hesablanması və əvəzləşdirilməsi mexanimzi 1C-də

İstifadəçinin 1C-də məlumat bazasına daxil etdiyi sənədlər və əməliyyatlar əsasında ƏDV uçotu avtomatik olaraq aparılır. Əlavə olaraq, 1C: Mühasibat, Rusiya Federasiyasının Vergi Məcəlləsi və digər tənzimləyici sənədlər tərəfindən nəzərdə tutulmuş hesabat formalarının avtomatik yaradılmasını təmin edir. Bununla birlikdə, mühasibat prosesinin avtomatlaşdırılmasına baxmayaraq, istifadəçi, lazım olduqda, ƏDV-də dəyişiklik edə bilər.

Addım 1

1C məlumat bazasında ƏDV uçotunu aparan hər bir təşkilat mühasibat siyasətinin fərdi xüsusiyyətlərinə malik ola bilər (ƏDV ilə əməliyyatların 0% və ya ƏDV'siz həyata keçirilməsi, hesablanmış gəlirdən vahid verginin ödənilməsini təmin edən bir vergi sistemi seçimi, və s.), buna görə əvvəlcə mühasibat siyasətinin parametrləri təyin edilməlidir.

Addım 2

"1C: Mühasibat" menyusunda müəyyən parametrləri təyin edə bilmək üçün "1C: Mühasibat" menyusunda "Müəssisəni" seçin, sonra "Mühasibat siyasəti" sekmesine keçin və sonra "Mühasibat siyasəti (vergi uçotu)" düyməsini basın və tələb olunan mühasibat parametrlərini təyin edin.

Addım 3

Mühasibat siyasətinə əlavə, ehtiyatların qiymətləndirilməsi və analitik uçotun qarşı tərəflərlə detallaşdırılması metodu da ƏDV-nin tətbiqinə təsir göstərə bilər. Məsələn, ehtiyatlar “orta hesabla” silinirsə, ayrı bir ƏDV mühasibat alt sisteminin funksionallığı bir qədər məhdud ola bilər ki, bu da 0% ƏDV ilə əməliyyatlar üçün nəzərdə tutulmuş alınmış dəyərlər üzrə ƏDV-nin izlənilməsini çətinləşdirəcəkdir.

Addım 4

Sənədlərin ƏDV mühasibatlığına yazılmaması ilə nəticələnək səbəblərdən biri də Analitik mühasibat uçotunun tərəflər ilə kifayət qədər təfərrüatlandırılmaması ola bilər,

Addım 5

İlkin ƏDV qalıqlarının düzgün yazılması etibarlı vergi uçotunun təməllərindən biridir. Lakin bu, heç 19 saylı "Satın alınmış dəyərlər üzrə ƏDV" hesabı və 76.АB "Avanslar və ödənişlər üzrə ƏDV" hesabındakı qalığı doldurmaq üçün yetərli deyil: "Satınalmalarda ƏDV" qeydlərini doldurduğunuzdan əmin olun və "Satışa ƏDV". "ƏDV qalıqlarının daxil edilməsi" sənədini açaraq və alınan avanslar üzrə ƏDV və ƏDV alıcılarından alınmayan satın alınan dəyərlər barədə müvafiq məlumatları daxil edərək İlkin ƏDV qalıqlarını dəyişdirmək mümkündür.

Addım 6

1C-də ƏDV-nin dəyişdirilməsinin tələb olunduğu xüsusi bir hal şirkətinizə göndərilən malların və ya göstərilən xidmətlərin dəyərində azalmadır. Bu halda, endirimdən əvvəl və bu prosedurdan sonra göndərilən malların (göstərilən xidmətlərin) dəyəri əsasında tapılan ƏDV məbləğləri arasındakı fərq bərpa edilməlidir. Dəyəri azaldılmış hər bir məhsul üçün ƏDV-də dəyişiklik üçün əsas rolunu oynayan ayrı bir düzəliş fakturası verilir.